علایم نارسایی کلیه چیست

کلیه ‫عضو لوبیای شکل دوقلویی است که وظایف حیاتی زیر رابه عهده دارد:

1-تصفیه کردن خون و نگاه داشتن بعضی ترکیبات و دفع برخی دیگر

2-تصفیه کردن خون از مواد زائد و مایعات اضافی

3-کمک به تنظیم فشارخون و تعداد گلبول های قرمز خون

کلیه ‫خون از طریق سرخرگی که از قلب می آید وارد کلیه می شود و با عبور از درون سلول ها صافی خون ( نفرون ها ) که واحدهای کاری کلیه هستند، تصفیه می شود. مواد پالایش شده وارد لوله های حالب شده و سپس مثانه را از ادرار پر می کند. پس از پر شدن مثانه ادرار توسط پیشاب راه از بدن خارج می شود و خون تصفیه شده به جریان شاهرگی باز می گرداند.[1]

بیماری کلیوی زمانی روی می دهد که کلیه ها دچار نقص می شوند. ‫هر کلیه حاوی حدود یک میلیون رگ خونی بسیار ریز است که نفرون ‫نام دارند. بیماری کلیوی به واسطه آسیب این رگهای خونی بروز می ‫کند. این آسیب می تواند باعث شود خون از این رگها خارج شود، یا در برخی موارد، باعث توقف کارکرد این رگها و در نتیجه عملکرد ضعیف کلیه ها شود.

بیماری کلیوی می تواند عارضه ای بسیار جدی باشد، به همین دلیل تشخیص هر چه سریعتر آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هر فردی ممکن است، به این بیماری دچار شود، اما شیوع آن نزد افراد مبتلا به دیابت، افراد دارای فشار خون بالا و افراد سیاه پوست و از نژاد آسیای جنوبی بیشتر است. آسیب ناشی از دیابت به کلیه ها نفروپاتی دیابتیک نام دارد.[2]

انواع بیماری های کلیه

بیماری های کلیه عبارتند از: عفونت، سبسیت، پیلونفریت، گلومرو لو نفریت، انسداد، کیست ها، ناهنجاری های ادراری، سندرم نفروتیک .

عوامل کاهش خطر ابتلا به بیماری کلیوی

1- قند خون، فشار خون و چربی خون (کلسترول) را به خوبی‫کنترل کنید.

2- طبق دستور غذایی سالمی که برای همگان توصیه می شود پیش‫بروی، غذایی که چربی، نمک و قند کمی داشته باشد از جمله انواع‫مختلف میوه جات و سبزیجات به طور منظم فعالیت بدنی انجام‫‫دهید.

3- داروهای خود را طبق دستور مصرف کنید. اگر داروها با شما سازگاری نداشتند، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

4-سیگار کشیدن را ترک کنید. نیکوتین باعث ایجاد آسیب در دیواره های داخلی رگ های خونی می شود و در نتیجه چربی و پلاک خون به دیواره ها می چسبند.²  

علائم بروز بیماری کلیوی

‫وقتی بیماری کلیوی تازه ظهور می کند، شما هیچ علائمی تجربه‫ نخواهید کرد، به همین دلیل معاینه سالانه بسیار اهمیت دارد. اولین ‫نشانه ای که ممکن است پدیدار شود، ورم است، خصوصاً در پاها و قوزک ها زیرا بیماری کلیوی باعث می شود تا فشار خون و تعادل‫ مایعات بدن به هم بخورد. از آنجا که بیماری کلیوی در این مراحل اولیه تشخیص داده شده و درمان می شود، بسیاری از علائم ظاهر نخواهند ‫شد. اگر اختلال در عملکرد کلیه شناسایی نشود، علائم دیگری ممکن‫ است، بروز کنند از جمله: بیشتر یا کمتر شدن مقدار ادرار، خستگی،‫خارش پوست، حالت تهوع و استفراغ.²

به عبارت دیگر می توان ‫علائم هشدار دهنده کلیوی زیر را در نظر گرفت:

1-تورم در اطراف چشم بویژه در اطفال

2-تورم تدریجی در بعضی از قسمتهای بدن واغلب در قوزک پا

3-درد در قسمت زیرین پشت

4-افزایش و تکرار ادرار یا تغییراتی در نوع و شکل ادرار

5-تغییر رنگ ادرار به طور غیر معمول¹

 

نارسایی کلیه

‫نارسایی کلیه، حالتی است که عملکرد طبیعی کلیه ها متوقف می شود. دو نوع نارسایی کلیه وجود دارد:

1-نارسایی حاد کلیه

2-نارسایی مزمن کلیه

نارسایی حاد کلیه:

‫نارسایی حاد کلیه وقتی است که به طور ناگهانی عملکرد طبیعی کلیه ها متوقف می شود. اغلب، علت آن مسمومیت با سموم، داروهای مضر، کاهش شدید فشارخون، ضربات و صدمات، عفونت و یا انسداد در جریان ادراری می باشد. این حالت موقتی بوده و اغلب کلیه ها به عملکرد معمول یا نزدیک به آن بر می گردد. هر چند ممکن است در مواردی که درمان نشده باقی بماند به نارسایی مزمن کلیه تبدیل شود. در این موارد شدید ممکن است، دیالیز به طور موقت نیاز باشد و بعد از آن کلیه ‫ها سلامت خود را بازیابند.

نارسایی مزمن کلیه:

‫شدیدترین شکل بیماری کلیوی، نارسایی مزمن و پایدار کلیه ها می باشد. در این حالت کلیه ها آنچنان صدمه دیده اند که قادر به انجام اعمال حیاتی خود نیستند و مبتلایان برای ادامه حیات یا باید تحت درمان با دیالیز قرار گیرند یا کلیه‫پیوندی دریافت کنند.

‫علل بروز نارسایی کلیه

شایع ترین علل بروز نارسایی کلیه ها، دیابت و فشار خون بالا هستند. سایر علل عبارتند از: بیماری های ارثی مانند کلیه پلی کیستیک، بیماری های مادرزادی کلیه، بیماری های سیستم ایمنی مثل لوپوس، سنگ کلیه، تومورها و بزرگی پروستات در مردان‫، ابتلا به عفونت های مکرر ادراری.

علائم بروز نارسایی مزمن کلیه[3]

1-معمولا اولین علامت بیماری مزمن کلیه که شخص را به مطب پزشک می کشاند، ضعف عمومی است. گر چه وقتی کلیه ها ‫خوب کار نکنند می تواند علائم زیادی بروز کند، ولی چند علامت مهم هشدار دهنده بیماری مزمن کلیه عبارتند از:

2-تغییر در دفعات ادرار و یا چگونگی ادرار کردن

3- ‫احساس سوزش در هنگام ادرار

4-ادرار خون آلود یا قهوه ای رنگ

5-ورم صورت، دست ها، پاها و یا شکم

6-فشار خون بالا

7-درد پهلو ویا کمر، درست زیر لبه دنده ها

8-علائم شایع دیگر: : سرگیجه، سردرد، تهوع و استفراغ، بی اشتهایی، بی خوابی شبانه، خارش بدن، گرفتگی عضلانی در‫شب، عدم تمرکز حواس و غیره می باشد.

پیشگیری از بروز نارسایی کلیه[4]

1-مصرف مایعات فراوان در هوای گرم می‌تواند از این بیماری پیشگیری کند.

2-مراجعه مرتب به پزشک، به جهت انجام آزمایش و سونوگرافی به ویژه در افراد بالای 40 سال هر 6 ماه یک‌بار

3- خودداری از مصرف خودسرانه داروها و بدون تجویز

4-عدم مصرف داروهایی که در طولانی‌ مدت موجب اختلال در کارایی کلیه می‌شود.

 

 

گلومرلونفریت  

گلومرلونفریت در حقیقت التهاب گلومرول های کلیه می باشد. بیماری است به گونه های مختلف که همان التهاب دسته ای از مویرگهای خونی در نفرون هاست. این بیماری معمولا بر هر دو کلیه اثر میگذارد و بیشتر در کودکان و افراد بالغ رخ می دهد. گرچه بزرگسالان نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. بیمارانی که گرفتار نوع مزمن این بیماری هستند، به کندی رنج می کشند ولی نوع پیشرفته آن ممکن است، منجر به دیالیز و یا پیوند شود.

علل‌ بروز گلومرلونفریت

1-گلومرولونفریت‌ حاد به‌ دنبال‌ یک‌ عفونت‌ استرپتوککی‌ رخ‌ می‌دهد. شایع‌ترین‌ مکان‌های‌ عفونت‌ عبارتند از گلو و پوست‌. علائم‌ کلیوی‌ معمولاً 3-2 هفته‌ بعد از عفونت‌ استرپتوککی‌ رخ‌ می‌دهند.

2-گلومرولونفریت‌ مزمن‌ نادر است‌ و امکان‌ دارد، دلایلی‌ غیر از گلومرولونفریت‌ حاد داشته‌ باشد.

3-سایر علل‌ شناخته‌ شده‌ عبارتند از لوپوس‌، عفونت‌های‌ ویروسی‌، آندوکاردیت‌ باکتریایی‌. گاهی‌ علت‌ آن‌ ناشناخته‌ است‌.

4-مواجهه‌ شدن با دیگران‌ در مکان‌های‌ عمومی‌ که‌ عفونت‌های‌ استرپتوککی‌ می‌توانند در آنجا سرایت‌ یابند و عفونت‌ استرپتوککی‌ (مخملک‌ یا باد سرخ‌) از عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر بروز این بیماری ها هستند.

علائم و نشانه های گلومرلونفریت[5]

1-گلومرلونفریت‌ خفیف‌ هیچ‌ علامتی‌ ایجاد نمی‌کند و تشخیص‌ آن‌ تنها با آزمایش‌ ادرار میسر می‌شود.

2-گلومرولونفریت‌ شدید بطور کلی علائم‌ زیر را ایجاد می‌کند:

ادرار تیره‌ یا کمی‌ قرمز، احساس‌ کسالت‌، خواب‌آلودگی‌، تهوع‌ یا استفراغ‌، سردرد، گاهی‌ تب‌، بی‌اشتهایی‌، کاهش‌ ادرار، جمع‌شدن‌ مایع‌ در بدن‌، خصوصاً پف‌ کردن‌ چشم‌ها و ورم‌ مچ‌ پا، تنگی‌ نفس‌، بالارفتن‌ فشار خون‌، وجود پروتئین‌ در ادرار و اختلال‌ بینایی‌ (به‌ علت‌ بالا بودن‌ فشار خون‌).

پیشگیری‌ از بروز گلومرلونفریت

1-از تماس‌ با بیمارانی‌ که‌ عفونت‌ استرپتوککی‌ دارند، خودداری‌ کنید.

2-برای‌ درمان‌ آنتی‌بیوتیکی‌ هرگونه‌ عفونت‌ که‌ شاید استرپتوککی‌ باشد باید به‌ پزشک‌ مراجعه‌ کنید.

 

 

عفونت های کلیه

علت عفونت کلیه، تهاجم باکتری وارد شده به بدن چه از طریق خون و چه از طریق ادرار می باشد که باکتری با حمله به سلول های کلیه باعث التهاب کلیه ها و تخریب عملکرد آن می گردد.

به عبارت دیگر، عفونت کلیه در اثر هجوم باکتری به کلیه اتفاق افتاده و به نام پیلونفریت معروف است و شامل انواع پیلونفریت حاد و مزمن و پیلونفریت آمفیزماتو می‌باشد. بعضی اوقات عفونت کلیه به شکل آبسه کلیه می‌باشد.[6]

پیلونفریت آمفیزماتو

یک عفونت تخریب کننده کلیه بوده و از خصوصیات آن وجود گاز در داخل و اطراف کلیه است. این نوع عفونت بیشتر در دیابتی‌ها شایع است (90-80 درصد این بیماران دیابت دارند). و درصدی هم بدنبال انسداد سیستم ادراری ناشی از سنگ یا نکروز پاپیلری دچار این عفونت می‌شوند. برای درمان، این بیماران باید آنتی‌بیوتیک وریدی دریافت نمایند و قند خون این افراد سریعاً باید کنترل شود و در صورت وجود انسداد باید برطرف گردد. همچنین عفونت می تواند وارد خون شود. مشکل دیگر این است که می تواند سبب درد زودرس برای زنان حامله شود. عفونت های کلیوی در زنان بیشتر از مردان است.

علائم بروز پیلونفریت[7]

دامنه ی علائم از خفیف تا شدید شامل موارد زیر است:

1-تب

2-لرز یا تعریق

3-درد شکم یا پشت

4-بی اشتهایی

5-مشکلات همراه با ادرار کردن مثل دیس اوری یا اورژانسی و فریکونسی