کلیه‌ها به عنوان تصفیه‌خانه بدن نقش حیاتی در حفظ سلامت اندام‌ها و بدن ایفا می‌کنند، ولی عوامل مختلفی باعث می‌شود آنها وظیفه اصلی خود را انجام نداده و مشکلات کلیوی متعددی ایجاد شود.
در آمریکا بیش از 26 میلیون نفر با بیماری کلیوی زندگی می‌کنند که بسیاری از آنها از بیماری خود مطلع نیستند و بیماری آنها پنهان است.
ه هر حال بهتر است از نشانه های بیماری های کلیوی آگاه باشید. اگر شما، اعضای خانواده و یا دوستانتان در هر مرحله ای از بیماری و یا سلامتی باشید، آگاهی از این نشانه ها می تواند شما را از خطرات بیشتر در امان دارد.
1- تغییرات ادرار
اغلب اوقات، چنانچه مشکلی در کارکرد کلیه ها صورت پذیرد، اول
ین نشانه های آن در وضعیت ادرار مشاهده می شود. اگر نشانه های زیر را مشاهده کردید، اولین کاری که باید انجام دهید مراجعه به پزشک متخصص است:
دفعات مکرر ادرار در شب
مشاهده ادرار کف آلود و رنگ پریده
ادرار تیره رنگ
دفع ادرار به همراه خون
احساس درد و فشار به هنگام ادرار کردن
تجربه بیماران در این مورد چه بوده است:
- بعد از اینکه ادرار کرده و از دستشویی خارج می شوید، همچنان احساس درد و فشار دارید، اما ادراری برای دفع مجدد وجود ندارد.
- هنگامی که برای دفع ادرار به دستشویی می روید، هیچ ادراری دفع نمی شود و یا با فشار زیاد ادرار را به صورت قطره ای دفع خواهید کرد.
- رنگ ادرار تا حدی به رنگ خون نزدیک است که تصور می کنید در حال دفع خون هستید.
2- ورم
عدم کارکرد صحیح کلیه ها، منجر به جمع شدن مایعات در بدن و بروز ورم می شود. این ورم در نقاطی مانند پاها، مچ دست، شکم و حتی صورت نیز ایجاد شده و با درد همراه است.
تجربه بیماران در این مورد چه بوده است:
- مچ دست و پاها تا حدی ورم می کنند که ممکن است حتی فکر کنید کفش هایتان تنگ شده اند.
- ممکن است در کنار علایمی مانند ریزش مو و کاهش وزن بدن، صورت تان تپل تر به نظر برسد. این در واقع ورم صورت است.
- ورم در مچ پاها، احساس درد و خستگی را به حدی می رساند که حتی نمی توانید راه رفتن را تا کوچه بعد ادامه دهید.
3- خستگی
کلیه سالم، هورمونی به نام اریتروپوئیتین تولید می کند عامل حمل اکسیژن توسط گلبول های قرمز خون است. اگر کلیه از کار بیفتد، تولید این هورمون نیز متوقف خواهد شد. این مساله منجر به کاهش میزان اکسیژن در گلبول های خون و نهایتا سلول های مغز و ماهیچه های بدن می شود.
کمبود اکسیژن در سلول های بدن نیز خستگی آنها و بدن را در پی خواهد داشت.
بیماران این خستگی را چطور توصیف کرده اند:
- احساس خستگی به طور مداوم همراه شماست و هیچ نیرویی در بدن خود حس نمی کنید.
- تمایل به خوابیدن، بیشتر و بیشتر می شود. به محض اینکه از محل کار به خانه می رسید، اولین چیزی که احساس می کنید، نیاز شدید به خواب است.
- حتی اگر هیچ کاری انجام ندهید، همیشه احساس خستگی می کنید؛ درست مانند اوقاتی که کار زیادی انجام داده و خستگی امان شما را بریده است.
4- لکه‌ها، جوش های پوستی و خارش پوست
کار کلیه، حذف مواد زائد از خون است. اگر کلیه ها کم کار شده یا از کار بیفتند، این مواد زائد وارد خون می شوند که می تواند بثورات پوستی و حس خارش شدید را ایجاد کند.
تجربه بیمارانی که این وضعیت را درک کرده اند:
- این وضعیت، یک خارش عادی در بخشی از پوست نیست. احساس می کنید تمام بخش های سطحی و زیرین پوست، می خارند.
- برای رفع خارش، ممکن است حتی از بُرس نیز استفاده کنید و به سبب خاراندن بسیار، به پوست خود صدمه بزنید.
5- حس کردن طعم آهن در دهان و یا نفسی آغشته به بوی آمونیاک
تجمع اوره و سایر مواد زائد در بدن، باعث می شود که طعم مواد غذایی را متفاوت حس کنید. ممکن است این مساله حتی علاقه شما را به خوردن گوشت و سایر مواد غذایی کم کند و وزن تان به شدت کاهش یابد.
تجربه بیمارانی که این وضعیت را درک کرده اند:
- احساس می کنید که مشغول لیسیدن یک تکه آهن کثیف هستید.
- هر چقدر هم اشتها داشته باشید، علاقه ای به غذا خوردن ندارید.
- قبل از اینکه دیالیز کنم به همین خاطر نزدیک به پنج کیلو وزن از دست دادم.
6– تهوع و استفراغ
مواد زائدی که به خاطر کم کاری یا نارسایی کلیوی در بدن انباشته شده است منجر به بروز حالت تهوع و استفراغ می شود.
تجربیات بیماران در این باره:
- علاوه بر خارش شدید، حالت تهوع امان تان را می بُرد. تقریباً تمام مدت بالا می آورید و نمی توانید هیچ چیزی را در معده تان نگه دارید.
- حالت تهوع نمی گذارد شما چیزی بخورید. من حتی قرص های فشار خونم را هم نمی توانستم بخورم.
7- تنگی نفس
تنگی نفس به دو دلیل به مشکلات کلیوی مربوط می شود: اول اینکه تجمع مایعات اضافی در بدن منجر به کاهش عملکرد ریه ها می شود. عامل دوم کاهش میزان اکسیژن در خون است که علاوه بر سایر سلول های بدن، سلول های بافت ریه را نیز با مشکل مواجه می کند.
تجربیات بیماران در این باره:
- وقتی تنگی نفس به سراغتان بیاید، وضعیت بسیار بد می شود. به این دلیل که هر لحظه ممکن است دچار تنگی نفس شوید و به زمین بخورید و آسیب ببینید، ترجیح خواهید داد بیشتر بنشینید و کمتر حرکت کنید.
- خوابیدن مشکل می شود. تنگی نفسی که به سراغتان می آید احساس غرق شدن را به شما القا می کند و به سختی می توانید نفس بکشید.
- اگر بخواهید مسیر طولانی راه بروید یا از چند پله بالا بروید، احتمالاً دچار مشکل خواهید شد و به شدت خسته و بیحال می شوید.
8– احساس سرما
کم خونی ناشی از نارسایی کلیوی باعث افزایش احساس سرما در شما می شود. ممکن است حتی در یک اتاق گرم هم سردتان شود.
تجربیات بیماران در این باره:
- گاهی به حد لرز سردتان می شود.
- احساس سرمای زیاد در هر شرایطی ممکن است پیش آید. حتی زمانی که هوا بسیار بسیار گرم است، سرما برایتان غیر قابل تحمل خواهد بود.
9- سرگیجه و عدم تمرکز
کم خونی و کاهش میزان اکسیژن در خون به علت نارسایی کلیه، باعث می شود که مغز شما هم به اندازه کافی اکسیژن دریافت نکند. این مساله منجر به سرگیجه، توهم و بروز مشکل در سیستم حافظه و تمرکز می شود.
تجربیات بیماران در این باره:
- شاید به یاد بیاورید که هفته گذشته چیزی را به همسرتان یادآوری کرده اید، اما نمی دانید در مورد چه چیزی حرف زده اید. حتی گاهی این وضعیت برای دو روز قبل هم پیش می آید. همچنین تمرکز خود را برای کارهایی مانند حل جدول و مطالعه از دست می دهید.
- همیشه احساس خستگی و گیجی می کنید.
- اگر دوست داشته باشید در کارها مشارکت کنید، ممکن است به صورت ناگهانی دچار سرگیجه شوید. شاید تصور کنید این مساله به خاطر کاهش میزان قند خون است، اما مشکل جای دیگری است.
10- درد پهلو و پاها
برخی از افراد مبتلا به مشکلات کلیوی ممکن است درد شدیدی را در پشت، پهلوها و یا پاهای خود احساس کنند. نارسایی پلی‌کیستیک کلیه، باعث ورم و درد شدید خواهد شد.
تجربیات بیماران در این باره:
- اگر دردهایی در پهلوها یا پاهای خود حس می کنید، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید. شاید علت آنها آغاز بروز بیماری های کلیوی باشد.
- در تمام ساعات شب و روز، احساس درد در پشت، پهلو یا پاها امان تان را می بُرد؛ حتی نمی توانید از جایتان حرکت کنید.
به یاد داشته باشید، برای آگاهی از جزئیات بروز هر نشانه، باید به پزشک مراجعه کنید. در اغلب موارد، آزمایش خون و ادرار نیز توسط پزشک برایتان تجویز می شود.